philtrius (philtrius) wrote,
philtrius
philtrius

* * *

Случайно узналъ, что Сентъ-Бёвъ въ школьные годы получилъ награду за латинскіе стихи о посѣщеніи Петромъ Великимъ могилы Ришельё; для интереса отыскалъ ихъ.

Любопытна перелицовка Ювенала Sim licet externus; facit admiratio civem — «пусть я чужой, восхищеніе дѣлаетъ гражданиномъ». Эту цитату можно использовать, она годится для эпиграфовъ и дискурсовъ.
Отмѣтимъ, что — за рамками латинскаго заданія, которое нужно было версифицировать, — добавляется комплиментъ въ адресъ другаго Ришельё, основателя Новороссіи; это конкурсъ 1822 г., а герцогъ — бывшій премьеръ-министръ Франціи — какъ разъ въ маѣ 1822 г. умеръ.
Quùm potentissimus septentrionalis moderator oræ, populum suum legibus moribus ac studiis de integro condere cœpisset, adscitis cæterarum gentium disciplinis, voluit tandem exemplis edoceri majoribus ipse Galliam invisendo: quà in regione nuper defuncti Lodoicis ingens gloria refulgebat. Ubi autem Lutetiam intravit nobilis viator totque aspexit regum monumenta, et regni tenellum hæredem, ibi omnia perlustrans, mirabundus, et gentem hanc maximam esse volvebat animo: Tùm venit illas ædes quas Armandus olim fundaverat litteris et relligioni. Sacras viditque Armandi tumulum et statuam. Hic perculsus animum, longo hæsit obtutu, effigiemque demùm amplexus: “O magne vir, exclamavit, si tua in nostram ætatem incidisset vita, tibi regnorum meorum alteram partem lubens obtulissem, ut à te discerem quomodo altera regenda sit”.
PREMIER PRIX
Qualis in immenso sol indefessus Olympo,
Uni dimidium semper sibi dividit orbem,
Atque vices mutans, nunquam mutabilis ipse,
Occidit hâc, illâ mox idem parte resurgit;
Haud aliter postquàm Gallis memorabile sidus:
Occiderat Lodoix et mærens nocte profundâ
Ingentes secum volvebat Gallia luctus,
Nascenti adversæ gaudebant sidere gentes,
Aurorâque suâ; princeps, cognomine magnus,
Alter hyperboreas tandem dimoverat umbras.
Qui simùl atque novum statuit sibi condere regnum,
Atque abolere vetus; jussit peregrina venire
Jura imitanda suis, excepit sedulus hospes,
Et placidum extremis vectigal traxit ab oris.
Nec satis est; majora cupit; cupit ipse videre
Rex quascumque domum referat mox æmulus artes:
It pulchrè oblitus Regem, illustrisque suorum,
Desertor; non arma trahit, non agmina; pergit
Nobile solus iter; se devovet omnibus unus,
Omnibus et puram carpit sine sanguine prœdam.
Ut verò intranti spatiosa Lutetia, fastus
Templorum ingentes veterumque palatia regum,
Insuper et spirans Lodoici apparuit umbra,
Ut decus antiquum solii, soliique tenellum
Hæredem, gentisque pios respexit amores,
Obstupuit tacuitque diû ,secumque revolvens:
“Hæc est maxima gens, inquit, Rex maximus hic est”.
Nec mora; jam claras devenit regius hospes
Quas quondàm egregius terræ cœlique minister,
Armandus, pius utiliter, sanctèque profanus,
Doctis doctorumque Deo sacraverat ædes.
Hîc post fata jacet, mediâ quasi laude sepultus,
Conditor; et proprio, quod struxerat ipse, potitus
Marmore, nescio quid mutum imperitare videtur.
Ut statuam, princeps, saxoque interprete vultus
Cernit, et ingenium sentit sub fronte profundum,
Stat mente attonitus, longo defixus inhæret
Obtutu; reputatque virum fæcundaque laude
Tempora; quid talis forti sub Rege minister,
Quid demùm valeat tali Rex ipse ministro.
Talia volventem rapit admiratio; bustum
Corripit amplexus; lacrymas ex ore decoras
Fundit, et illustri defigens oscula saxo:
“Magne vir, exclamat, nil dedignare colentem,
Sim licet externus; facit admiratio civem.
Quin utinàm nostros tua convenisset in annos
Vita, nec insigni fraudassent munere fata!
Regnum ego dimidium lætus tibi, magne, dedissem,
Tu mihi regnandi leges reliquumque regendi”.
Audiit è cælo votum Deus: atque supernè
Nominis hæredem nec non virtutis avitæ
Richelium misit, magnas qui conderet urbes
Ipse carens patriâ, secumque exempla suorum,
Exul, hyperboreas longè transferret ad oras.
Sainte Beuve, Elève du Collège Bourbon.
Tags: sainte beuve
Subscribe

  • I need help

    Гдѣ-то сталкивался съ неплюевской мыслью, что Петръ съ сокрушеніемъ сердечнымъ прощалъ тамъ, гдѣ нельзя было простить. Не могу найти источникъ.…

  • И одинаково прекрасны его и рыло, и крыло

    За окномъ — гроза и ливень; я съ ними разминулся примѣрно на часъ. Одинъ изъ моихъ смартфоновъ говоритъ, что я прошелъ за дннь 16,8 км., другой — что…

  • * * *

    Недавно мнѣ былъ заданъ вопросъ: почему, чѣмъ большимъ людоѣдствомъ отличался русскій царь, тѣмъ онъ славнѣе? Мнѣ кажется, что это не такъ. Людоѣдами…

  • Post a new comment

    Error

    Anonymous comments are disabled in this journal

    default userpic

    Your IP address will be recorded 

  • 0 comments